Agenda inhoud 2025: maatregelrapportages & specials
Elke twee weken publiceren we een interview met een beleidsverantwoordelijke over de agenda inhoud. In deze agenda staat beschreven hoe het NIFP zich inhoudelijk ontwikkelt. Immers, ons vakgebied is onderhevig aan veranderende wet- en regelgeving en voortschrijdend wetenschappelijk inzicht. Hoe verhouden wij ons hiertoe? Wat staat er op de agenda in 2025?
Vandaag aan het woord: Barend van Giessen. Barend is klinisch psycholoog en verantwoordelijk voor het beleidsterrein maatregeladviezen & specials.
Geronseld via Roblox
“Terwijl we dit interview houden, speelt een aantal zaken die onze aandacht vragen. Onze agenda inhoud voor 2025 wordt dus eigenlijk ingehaald door de actualiteit. Dit geldt zowel voor de special maatregeladviezen als voor extremisme.
Bij extremisme merken we de laatste maanden een exponentiële stijging in het aantal jongeren dat wordt aangehouden voor online uitingen van extremistisch islamisme. Deze jongeren worden via social media als Telegram en Discourt en games zoals Roblox benaderd. Het gaat daarbij om jongeren van soms nog geen twaalf jaar. Ze zijn vaak eenzaam, horen niet bij een groep en zijn veel online. Ze worden benaderd door mannen die hen voorhouden dat ze belangrijk zijn, dat ze verschil kunnen maken. Zo worden ze betrokken in het plannen van aanslagen. De laatste maanden kunnen we deze extremisme-consulten eigenlijk bijna niet meer bijhouden. Wij worden door het landelijk parket gevraagd om over deze kinderen te rapporteren. Hier moeten we ons heel snel op aanpassen. Zoals door exta rapporteurs op te leiden die dit soort consulten doen.”
PIJ-verlengingsadviezen
“Ook bij de special maatregeladviezen spelen nieuwe ontwikkelingen. Het aantal aanvragen voor een PIJ-verlengingsadvies is de laatste tijd enorm toegenomen. Toen we met deze special begonnen waren het een stuk of tien per jaar. De laatste jaren zijn het er zeker 25 die we elk jaar moeten onderzoeken. En dit jaar zelfs al meer dan dertig.
Daarvoor moeten we nu bezien: hebben we voldoende mensen die dit specialisme aankunnen? Kunnen we misschien in een aantal zaken van dubbel naar mono? Hoe kunnen we de pool aan rapporteurs met dit specialisme uitbreiden?
We merken gelukkig dat er veel mensen op de verschillende NIFP-diensten zijn die dit een interessant onderzoeksgebied vinden. Daarom zijn we nu van plan om te onderzoeken of we ook aandachtsfunctionarissen op de diensten kunnen aanstellen, die op de PIJ-verlengingsadviezen feedback kunnen geven. Verder zijn we voornemens om een klein PIJ-team te formeren. Op 28 januari organiseren we een bijeenkomst voor rapporteurs die geïnteresseerd zijn om ook PIJ-verlengingsadviezen te doen.”
PIJ-bijeenkomst - DJI Intranet
“Hoe dit zich ook gaat ontwikkelen: de aantallen zijn zó toegenomen dat we het niet meer alleen met onze collega’s bij Midden-Nederland kunnen doen. We moeten ook bij de PIJ, álle NIFP-diensten erbij te betrekken. We hopen dat we hier tijdens de bijeenkomst op 28 januari een stap in kunnen zetten.”
Afgeschermd rapporteren
“Waar ik erg naar uitkijk komend jaar zijn de resultaten van de werkgroep die zich bezig houdt met het onderwerp ‘afgeschermd rapporteren’. Dit is een samenwerking met het Pieter Baan Centrum. Naar ik begrijp loopt deze heel soepel. Deze maand nog publiceren we een plan en advies over hoe we dat moeten gaan organiseren. Het gaat hierbij vooral om tips en adviezen aan rapporteurs hoe zij zich weerbaar kunnen maken.
Wat ik heel geruststellend vind is dat er, elf maanden na het starten van deze werkgroep, nog niet één zaak is geweest waarin de rapporteur in aanmerking kwam voor extra bescherming. Het OM is hierin leidend. Als zij anoniem gaan werken dan wordt ons de vraag gesteld of onze rapporteurs dat ook willen. Dit is tot nu toe niet voorgekomen, en dat vind ik natuurlijk heel erg fijn.”
Murray-onderzoeken
“Het afgelopen jaar hebben we een belangrijke mijlpaal behaald: we hebben de achterstand in Murray-onderzoeken ingelopen. Dit was een grote klus die veel heeft gevraagd van de betrokken collega’s. Dat we nu op schema zijn geeft heel veel rust.
We zijn nu bij, maar we weten niet wat er de komende jaren gaat gebeuren. Er worden momenteel namelijk relatief veel levenslange straffen opgelegd. Gelukkig hebben we veel ervaring opgedaan. Er is een club van ongeveer tien rapporteurs die het deze onderzoeken doen. Zij zijn goed op het onderwerp ingewerkt en hebben echt hun eigen specialisme ontwikkeld. Het ging om ongeveer veertig mensen in heel ingewikkelde situaties die onderzocht moesten worden door een psycholoog en een psychiater. Veel van hen zitten er helemaal niet lekker bij.
Ik vind dat we dit het afgelopen jaar heel knap hebben gedaan. We hebben deze special goed neergezet: de begeleiding van de betrokken rapporteurs is degelijk geregeld, en de afstemming met het Openbaar Ministerie, de PI’s en het Pieter Baan Centrum loopt vlot.”
Weigeren
“Wat me wel zorgen baart is dat er tien mensen zijn die weigeren om mee te werken met de nulmeting. Mochten zij nou op een gegeven in aanmerking komen voor gratie, dan moeten ze voor onderzoek naar het Pieter Baan Centrum. Op dat moment hebben we niets aan informatie over hen en wordt het moeilijker om gratie te krijgen. Ik vraag me af wat hen beweegt en of ze beseffen wat ze doen.
Dit bespreken we uiteraard met de Dienst Individuele Zaken. En mochten ze er over twee jaar anders naar kijken, dan zullen we gewoon weer openstaan voor onderzoek hoor. We zullen niet zeggen ‘je hebt je kans gehad.”
Wildgroei aan opleidingen
“Komend jaar focussen we ons op het ontwikkelen van intensieve bij- en nascholing aan medewerkers en rapporteurs over extremisme. Extremisme is inmiddels een breed begrip (links- en rechtsextremisme, complotdenkers, radicalisering, anti-institutioneel extremisme), met een evenzo breed aanbod aan opleidingen. Daarom is het noodzakelijk om tot een goede afbakening van de reikwijdte van de pro Justitia-onderzoeken aangaande extremisme te komen.
Ik hoop dat het ons lukt om komend jaar om in kaart hebben welke opleidingen er zijn en welke noodzakelijk zijn voor onze collega’s en betrokken rapporteurs. Dat we meer mensen in het land toegerust hebben met de juiste kennis en vaardigheden. En dat we een goede poule aan rapporteurs hebben die dit als specialisme beoefenen. Daar zou ik trots op zijn.”
Kennis delen
“In 2025 wordt voor de tweede keer een congres-dag voor tbs- en PIJ-rapporteurs georganiseerd, waarbij de gehele strafrechtsketen wordt betrokken. Dit was vorig jaar een hele nuttige dag, waarbij je merkt dat het voor kennisdeling toch belangrijk is om fysiek samen te komen. In het verlengde hiervan starten we dit jaar met aparte intervisiegroepen voor rapporteurs die maatregeladviezen verrichten. Ik kijk hier ontzettend naar uit.”
Hieronder is de gehele agenda inhoud 2025, met de speerpunten van alle zeven beleidsterreinen, te lezen. Over twee weken lezen we meer over de plannen en prioriteiten van het beleidsterrein jeugd in 2025.
