Agenda inhoud 2025: zorg in detentie

Samenwerking

“Vooruitblikkend op 2025 valt iets op in de agenda inhoud: er wordt steeds meer samengewerkt. Zowel tussen de zeven beleidsterreinen van het NIFP, als met de verschillende kolommen van DJI. Er zijn veel projecten die ik zou willen uitlichten in dit interview, maar eigenlijk ben ik daar het meest trots op: collega’s bij DJI weten ons (Tessa, Ella en mijzelf) steeds beter te vinden.”

“Ella en ik zijn bijvoorbeeld door de divisie GW/VB bij een werkgroep aan tafel gezet rondom isoleren. Een ander voorbeeld is dat ik ben benaderd door het Team Ondermijning om mee te denken over wat psychologische zorg bij kan dragen aan de veiligheid op die afdeling. Dit soort samenwerkingen zijn echt waardevol.” 

Lange adem

“Een ander voorbeeld van deze steeds betere samenwerking met de verschillende afdelingen van DJI is het handboek voor de ISD-afdelingen (inrichting voor stelselmatige daders). Dit is een project geweest van de lange adem, omdat we het perse samen met de afdeling detentie en re-integratie (D&R) wilden doen. Dat is gelukt, en we hebben nu één handboek voor zowel zorg als D&R. Daar ben ik echt trots op. Omdat we het samen hebben gevoegd, is het van nog grotere waarde voor het werkveld.

Ook is het best vooruitstrevend, wat er in dat handboek staat. Zo staat er in dat het leefklimaat positiever moet worden op de ISD-afdelingen. Dat er minder vanuit repressie moet worden gewerkt en meer vanuit de herstelgedachte. Wat heeft iemand nodig om te komen waar hij naartoe wilt?”

“De ISD-maatregel is een forensische titel, maar wordt voor een deel in detentie ten uitvoer gelegd. Deze doelgroep heeft vaak te maken met verslavingsproblematiek en begint altijd in detentie. Daar moet je dus wat mee. Vaak is dat motiveren en één van de belangrijkste manieren om dit te doen is het creeëren van een klimaat waarin het mag gaan over leren. Daar heb je echt iets anders voor nodig dan wat op een reguliere detentieafdeling wordt geboden.

Dat staat allemaal in dit nieuwe handboek opgeschreven. Ook de casemanagers, die helemaal niet in de zorglijn zitten, lijken het handboek te omarmen. Dan wordt het effectief. Ja, er ligt echt iets stevigs.”

Meerpersoonscellen

“Die samenwerking is belangrijk en leuk, maar niet altijd makkelijk. Wij bedenken vanuit de inhoud wat belangrijk is, uiteraard gevoed door het veld. Vervolgens brengen we het naar de divisie. Die zegt dan vaak aan de voorkant, prima, doe maar - maar gaandeweg ontdek je toch dat we een wat ander idee hebben over wat nodig is. Ook komt het weleens voor dat we worden ingehaald door de actualiteit of de politiek. Dan moet alles even aan de kant.”

“Begin dit jaar moest bijvoorbeeld nieuw beleid worden gemaakt voor meerpersoonscellen naar aanleiding van een incident in PI Krimpen. Een gedetineerde heeft daar zijn celgenoot omgebracht. Een aantal mensen van onze afdeling zijn toen accuut aan de slag gegaan om te onderzoeken: kloppen de criteria nog wel voor wie in aanmerking komt voor plaatsing in een meerpersooncel? Of moeten die worden aangescherpt?”

“Wij werden betrokken om te kijken vanuit welke pathologie je extra kritisch moet zijn of iemand op een meerpersoonscel kan. Dat was de oorspronkelijke vraag, maar gaandeweg blijken er veel verschillende belangen te spelen. Dit merk je overigens in al onze projecten. Ons belang is het zorgbelang, maar de directie van GW/VB heeft dan weer een veiligheidsbelang. Dit is niet perse het tegenovergestelde, maar dat wordt soms wel zo beschouwd. Daar laveren wij dan tussen.”

Zorgvisie DJI

“Financiën spelen ook altijd mee. Ons beleid mag geen extra geld kosten, dit is altijd een voorwaarde. Maar het is onze rol om te blijven benoemen waarom zorg belangrijk is: veiligheid kan niet zonder zorg en zorg kan niet zonder veiligheid. We hebben een dusdanig zieke populatie in huis, als wij hen niet de zorg bieden die nodig is, dan wordt de samenleving niet veiliger. En andersom, als die veiligheidskolom niet goed functioneert dan kunnen wij ook niet de juiste zorg leveren.”

“Waar we in het verlengde hiervan vaak tegenaanlopen is dat wij (NIFP of zorgprofessionals) een ander beeld hebben over wat nodig is kwa zorg in detentie. In de zorgvisie van DJI staat dat we ‘noodzakelijke en niet-uitstelbare zorg leveren, gericht op recidivevermindering’. Maar wat dat precies betekent, daar kan je een heel ander beeld bij hebben. Deze uiteenlopende beelden liggen vaak onder onze discussies op directieniveau.

In onze agenda inhoud voor 2025 staat dan ook dat we dit helder willen krijgen en een gedeelde visie willen uitwerken, zodat je een gedeelte van de discussie kwijt bent. Zodat we met alle betrokken partijen één beeld hebben.”

“We gaan dit onderzoeken middels gesprekken met alle vestigingsdirecteuren (VDs) , hoofden zorg en hoofden behandeling. De eerste gesprekken zijn al geweest. Het gaat hierbij overigens alleen over de zorg in reguliere detentie, niet over de PPC’s. Dat is echt een andere tak van van sport. Mijn collega van beleid & zorgsupport Ennie Wolters organiseert deze gesprekken. De VDs snappen het belang.

Bij het formuleren van een zorgvisie zou je willen dat het een zuiver inhoudelijke discussie zou zijn, maar er spelen altijd ook andere factoren. Denk hierbij aan capaciteitsproblemen qua cellen, maar ook de capaciteitsproblemen qua personeel. Je kan wel willen dat er bepaalde zorg geleverd wordt maar als je niet voldoende mensen hebt, dan kan het gewoon niet.

Dat maakt die gesprekken heel interessant. Als het ons lukt om tot een gedeelde visie te komen eind dit jaar, dan ben ik echt trots.”

Medisch specialisten

“Op de agenda inhoud voor 2025 staat nog een project waarmee we de capaciteitsproblematiek aan willen pakken. We gaan samen met een onderzoeksbureau verkennen of een medisch specialisten-spreekuur in de inrichtingen van meerdewaarde zou kunnen zijn voor DJI. En zo ja, voor welk specialisme dit het meest lonend zou zijn. We vragen het bureau de verwijzingen naar de tweede lijn in kaart te brengen en een top drie vast te stellen. Vervolgens kunnen we onderzoeken of er voor deze top drie specialismen bij de inrichtingen (en ziekenhuizen) voldoende draagvlak bestaat voor een eigen spreekuur en zo ja, welke randvoorwaarden daartoe bestaan.”

Ik kijk komend jaar ook uit naar onze aanpak om de verslavingszorg te verbeteren en ons onderzoek naar een mogelijke herinrichting van huisartsenzorg bij DJI, maar daarover later meer. We hoeven ons in elk geval niet te vervelen komend jaar!”