Het belangrijkste doel van dit onderzoek is om meer te weten te komen over ADHD binnen Justitieel Complex Zaanstad, en welke screenings- en diagnostiekprotocol hier het beste bij past. Uit eerder onderzoek blijkt dat ongeveer 25% van de mensen die in de gevangenis zit, ADHD heeft.
Toch komt het vaak voor dat deze mensen niet de diagnose ADHD krijgen (onderdiagnose ADHD). Kenmerken van ADHD worden bijvoorbeeld onterecht gezien als kenmerken van andere psychische stoornissen.
ADHD wordt vastegesteld door middel van diagnostiek, en de QbTest kan mogelijk een nuttige aanvulling zijn in deze diagnostiekfase. De QbTest is een objectief meetinstrument. Deze computergestuurde test meet verschillende kenmerken van ADHD, zoals hyperactiviteit, aandachtstekort en impulsiviteit.
Huidig wetenschappelijk onderzoek
In dit wetenschappelijke onderzoek wordt gekeken naar de prevalentie van ADHD binnen Justitieel Complex Zaanstad. Aanvullend wordt gekeken naar groepskarakteristieken van gedetineerden met ADHD, maar ook naar verschillen tussen gedetineerden met ADHD en zonder ADHD.
Daarnaast wordt gekeken of screening en de QbTest meerwaarde hebben bij het diagnostisch proces (onderzoek naar de aanwezigheid van ADHD), en in hoeverre er onderdiagnose van ADHD bestaat bij gevangenen binnen Justitieel Complex Zaanstad.
Het gaat om een observationele studie met één onderzoeksgroep. Dit betekent dat bij een groep gevangenen een screeningsprotocol wordt afgenomen, en indien geindiceerd (n.a.v. een positieve uitkomst op de screening) een diagnostiektraject inclusief QbTest wordt ingezet.
Deze groep wordt vergeleken met een (controle)groep gevangenen die 2 jaar eerder in Justitieel Complex Zaanstad verbleef waarbij geen ADHD-screening is afgenomen, en waarbij de QbTest geen onderdeel uitmaakte van eventueel afgenomen ADHD-diagnostiek.
Het is belangrijk dat gedetineerden met ADHD gedetecteerd worden (aan de hand van een screeningsprotocol), en ADHD vervolgens op de juiste manier gediagnosticeerd en behandeld wordt. Hierdoor kan de persoon in kwestie beter functioneren binnen en buiten de gevangenis, en neemt de kans op recidiveren af. Kortom, ADHD opsporen is zowel belangrijk voor de gedetineerde, als voor het gevangenisklimaat, en de maatschappij.
ADHD in de gevangenis
Mensen met ADHD hebben in vergelijking met andere mensen in de gevangenis vaker psychische stoornissen die op hetzelfde moment voorkomen (comorbide stoornissen). Bij mensen die in aanraking komen met justitie bestaat een verband tussen ADHD en criminaliteit. Zo is er een verband tussen ADHD en het op jongere leeftijd beginnen met criminaliteit. Ook worden daders met ADHD sneller en vaker een opnieuw veroordeeld voor criminaliteit.
De onderzoekers verwachten dat diagnostiek van ADHD in de gevangenis verbeterd en versneld kan worden bij gebruik van screening en de QbTest.
Wie en wanneer
Onderzoeksteam: Renske Mocking (NIFP), Jesse Meijers (Justiteel Complex Zaanstad), Maaike Kempes (NIFP), Marjolein Luman (Vrije Universiteit)
Klinisch team: Sietske Renkema (NIFP), Ruut den Daas (Justitieel Complex Zaanstad), Prema Koendan (NIFP)
Periode onderzoek: 2020 – 2024